Door de coronacrisis en de lockdowns die ermee gepaard gingen, moest onder meer het Vlaams overheidspersoneel verplicht en massaal overschakelen op thuiswerk om de dienstverlening aan de bevolking van daar uit te garanderen. Voordien was dit vaak een gunst die de entiteiten en de leidende ambtenaren konden toestaan. Met veel bombarie kondigde bevoegd minister Somers in juni aan dat hij de bestaande omzendbrief PTOW (plaats- en tijdsonafhankelijk werken) zou laten herschrijven en in de toekomst van thuiswerken de norm zou maken. Wat nu?

De Vlaamse overheid haalt verschillende redenen en argumenten aan om dit door te voeren. Zo is het efficiënter, zijn personeelsleden beter gefocust, is er minder verplaatsingstijd van/naar werkplaats en zorgt het voor minder files.

Maar dan komt de aap uit de mouw: de Vlaamse overheid kan door thuiswerk kantoorruimte afstoten en zo besparen op de overheidsuitgaven. Het Vlaams overheidspersoneel zou niet verplicht worden om thuis te werken maar het zou wel de basiskeuze zijn als werkplek. Men zou uitgaan van een gemiddelde van een à drie dagen per week thuiswerken.

Garanties, middelen en ergonomie

ACOD Overheidsdiensten staat niet afkerig tegenover een aantal gegarandeerde thuiswerkdagen voor het personeel, zolang dit geen verplichting is er in voldoende middelen wordt voorzien om dit werkbaar te maken voor het personeel en de dienstverlening.

Voor ons staan vijf prioriteiten centraal.

• Strikte afspraken over welzijn.
• Afspraken over combinatie werktijd/privé-tijd.
• Ter beschikking stellen van de werkmiddelen (laptop, smartphone, internetvergoeding…).
• Ter beschikking stellen van ergonomisch thuiswerkmateriaal (bureaustoel, extra scherm, laptopstandaard, headset...).
• Een redelijke, uniforme financiële thuiswerkvergoeding (voor elektriciteit, verwarming, waterverbruik…).

Tijdens de verschillende onderhandelingsmomenten tussen de vakbonden en de Vlaamse regering in het Sectorcomité hebben we dit sinds juni telkens naar voren gebracht.

‘Nieuwe’ omzendbrief Hybride Werken is lege doos

De Vlaamse regering vroeg ons de inhoud van de nieuwe omzendbrief af te wachten. De maanden gingen intussen voorbij. We zouden landen in december maar de regering was niet klaar met haar werkstuk. De herziening van de omzendbrief PTOW werd nu ter onderhandeling geagendeerd op het Sectorcomité XVIII van 25 januari 2020.

PTOW zal verlaten worden en we evolueren naar Hybride Werken. De verwachtingen waren hooggespannen maar we kregen een teleurstellend document voorgeschoteld.

De berg baart een muis: er kwam geen duidelijke regelgeving. Dit betekent vrijheid, blijheid voor de leidende ambtenaren om te doen wat ze willen in de eigen entiteit. Er is geen uniforme thuiswerkvergoeding, geen uniforme en gegarandeerde regeling voor ergonomisch thuiswerkmateriaal en geen compensatieregeling voor de voorbije thuiswerkmaanden. Deze lege doos kunnen we niet aanvaarden.

Kantoorafslanking

In oktober kondigde minister-president Jambon in De Tijd aan dat “door de snelle opmars van thuiswerken er minder (kantoor)ruimte nodig is voor ambtenaren”. Als bij wonder viel de grote baas van het facilitair bedrijf hem bij met de verklaring dat de Vlaamse overheid nu in een fase zit waarin de capaciteitsnorm voor kantoorruimte 80 procent is, met een evolutie naar 60 procent. Hij zegt dat verminderen naar 50 procent mogelijk moet zijn.

Er komt een forse kantoorafslanking waardoor de komende zes jaren 40 gebouwen worden afgestoten en er zal gegroepeerd worden in grotere, modernere en duurzamere gebouwen. De totale huurfactuur zal met 17,4 miljoen euro dalen. Sommigen willen dit geld in de begroting verschuiven naar zorg en onderwijs.

Het kan niet zijn dat men het beschikbare geld voor goede huisvesting, uitrusting, welzijn van het Vlaams overheidspersoneel niet (gedeeltelijk) zou laten terugvloeien naar het personeel dat meer zal moeten thuiswerken. De departementen, agentschappen en entiteiten hebben dit geld nodig om voldoende (thuis)werkmateriaal te kunnen aanbieden.

Ondertussen proberen verschillende entiteiten wel zo goed als mogelijk in de nodige werkmiddelen en ergonomisch materiaal te voorzien binnen de beperkte ruimte die ze hebben. Maar het is ieder voor zich. Er bestaat geen uniformiteit: het is afhankelijk van de financiële middelen die ze al dan niet kunnen ophoesten.

Bijkomende maatregelen geëist

We hebben na het Sectorcomité van 25 januari nog 30 dagen om over deze lege doos te onderhandelen en haar te vullen met inhoud die het personeel de noodzakelijke thuiswerkmiddelen geeft.

Het is respectloos tegenover het personeel wat de Vlaamse regering hier voorstelt. Er is geen enkele tastbare waardering (buiten wat mondelinge dankwoordjes) voor het werk dat vele Vlaamse overheidspersoneelsleden de gehele coronaperiode door hebben geleverd (en nog steeds leveren) van thuis uit of op locatie.

Als de onderhandelingen niet voldoende resultaat opleveren zullen we u nodig hebben om mee te reageren. Volg ons op sociale media (Facebook, website) en via pamfletten, INFO-Flash en het elektronisch prikbord Vlaamse overheid.

Chris Moortgat