De toepassing van de nieuwe eindtermen voor de eerste graad secundair onderwijs is volop aan de gang. Op 1 september gaan ze van start. Dit zorgt bij onze leden voor een uitbarsting aan verontwaardiging en ongenoegen.

Enerzijds predikt de minister maatregelen voor werkbaar en aantrekkelijk werk, anderzijds vuurt de Vlaamse regering een set eindtermen af die onleesbaar en onwerkbaar zijn, én de werkdruk en planlast de hoogte in jagen. De tweeslachtigheid in het onderwijsbeleid kan niet groter zijn.

Onduidelijke doelstelling en formulering

De eindtermen zijn – volgens het kaderdecreet – minimumdoelen. Daarmee wordt bedoeld dat ze een minimum aan kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes bepalen. Ze moeten sober geformuleerd, duidelijk en beperkt in aantal zijn. Ze moeten voldoende ruimte laten voor de leraren, de schoolteams en de schoolbesturen om te werken vanuit hun eigen pedagogische visie. Dit alles met het oog op kwaliteitsonderwijs. De set eindtermen die nu voorligt, voldoet aan geen enkele van deze criteria.

De formuleringen laten overduidelijk zien dat er tijdens de ontwikkeling van de nieuwe eindtermen veel te weinig interactie is geweest met het werkveld. Leerkrachten vinden ze ingewikkeld en moeilijk te begrijpen. Eindtermen zouden een weerspiegeling moeten zijn van de minimale verwachtingen van de maatschappij ten opzichte van onderwijs. Een eindterm heeft dus een brede maatschappelijke functie. De nieuwe eindtermen moeten echter letterlijk opgenomen worden in het leerplan en sommige moeten op individueel leerlingenniveau geëvalueerd worden. Verschillende functies toedichten aan dezelfde set eindtermen is in de praktijk onwerkbaar. Hoe ga je immers een eindterm individueel evalueren zoals: “De leerlingen beoordelen zowel het belang van een opdracht voor zichzelf als lerende als in relatie tussen eigen en vereiste competenties voor de uitvoering van die opdracht.”

Welke garantie op succes?

De nieuwe eindtermen maken een onderscheid tussen inhoudelijke en transversale sleutelcompetenties. Leercompetentie, digitale competentie en mediawijsheid, ondernemingszin en loopbaancompetenties, sociaal-relationele competenties zijn voorbeelden van transversale sleutelcompetenties. Naast het feit dat het aantal eindtermen sterk verhoogd is, moeten scholen ook zelf de transversale eindtermen een plaats geven in het curriculum.

De inhoudelijke eindtermen worden bovendien niet meer gelinkt aan een bepaald vak. Laat daar nu net het schoentje wringen: wie garandeert dat elke eindterm zal gegeven worden door een leraar met de juiste bekwaamheid? Wie zorgt ervoor dat alle transversale doelstellingen worden behandeld en evenwichtig worden verdeeld over alle vakken?

De tijd en de voorwaarden om deze inbedding kwaliteitsvol waar te maken, ontbreken volledig. Scholen zien zich genoodzaakt om meerdere leerkrachten vrij te stellen, en extra vergaderingen en werkgroepen in te lassen. Lesuren worden dus opgeofferd, met als gevolg een verhoogde werkdruk voor anderen. Daarnaast is er veel te weinig ondersteuning en begeleiding voorzien en is de tijdsspanne om nieuw cursusmateriaal te ontwikkelen onhaalbaar.

Vakbonden ontevreden

Waarom heeft men geen proefset ontwikkeld om feedback te krijgen van het brede werkveld? Waarom is men niet in interactie gegaan over de principiële keuzes bij het indelen en schrijven? Wij zijn ervan overtuigd dat men na zo’n proefproces niet was geëindigd met het onding dat nu op het bord van de leerkrachten ligt.

ACOD Onderwijs is volstrekt niet betrokken bij de ontwikkeling van deze eindtermen. Wij hebben er ook niet over onderhandeld, want dit behoort niet tot de onderhandelingsmaterie van de vakbonden. Dit wil niet zeggen dat we hierover geen duidelijke mening hebben. De uitrol van de nieuwe eindtermen heeft een grote impact op de arbeidsomstandigheden en dat zullen we overal aankaarten!

Onze leden – jullie dus – moeten nu aan den lijve ondervinden hoe ver de kamergeleerden die deze eindtermen bedacht hebben, van de werkvloer af staan. We vragen jullie om al jullie ongenoegen zoveel mogelijk vast te leggen in verslagen. Laat overal – op personeelsvergaderingen, in werkgroepen of tijdens lokaal overleg – duidelijk noteren welke nefaste gevolgen de implementatie van deze eindtermen heeft. Op die manier kan men Vlaanderen-breed wegen op de evaluatie van deze eindtermen in de hoop dat het proces voor de tweede en derde graad en op termijn het basisonderwijs heel sterk bijgestuurd wordt.

Collega’s, we weten dat dankzij jullie beroepsernst het nieuwe schooljaar niet in chaos zal starten. We hopen dat onze politici jullie hiervoor in de komende legislatuur erkentelijk zullen zijn en jullie tijd en ruimte zullen geven om vernieuwingen te implementeren.

ACOD Onderwijs zal jullie inspanningen op alle mogelijke fora extra in de verf zetten en zal pleiten voor een beleid dat rekening houdt met de werkdruk van de mensen die het beleid moeten uitvoeren.


nancy.libert@acod.be

Dit artikel verscheen in Tribune 75.07