Zodra de nota van de commissie-Monard verschenen was (2009) en er sprake was van een hervorming van het secundair onderwijs, heeft ACOD Onderwijs geëist dat het een échte hervorming zou zijn en geen opsmukoperatie. Voor ons is een modernisering van het secundair onderwijs pas geslaagd als het de pijnpunten van het huidige systeem aanpakt. Welke zijn die pijnpunten?

Vroege studiekeuze

Systemen waar leerlingen een vroege studiekeuze moeten maken, werken de sociale ongelijkheid in de hand. Hoe komt dat? Als leerlingen de mogelijkheid niet hebben om verschillende domeinen te leren kennen, dan maken zij hun studiekeuze op basis van wat ze kennen, zijnde hun thuissituatie. ACOD Onderwijs wil dat alle leerlingen de kans krijgen om op basis van eigen ervaring een studiekeuze te maken.

Beschotten tussen ASO, TSO, BSO en KSO

Waarom spreekt men steeds over het watervalsysteem? Omdat de studierichtingen worden ondergebracht in de onderwijsvormen ASO, TSO, BSO en KSO en hieraan een waardeoordeel gekoppeld is.
Een leerling die voor Grieks-Latijn (ASO) kiest en na een tijdje wil overstappen naar Hout-Bouw (BSO), komt in het watervalsysteem terecht? Waarom vinden wij dat? Dat komt enkel door de maatschappelijke perceptie dat de ASO-richtingen bovenaan de ladder staan en BSO-richtingen onderaan. Is dit nog van deze tijd? Kunnen wij blijven aanvaarden dat leerlingen in hokjes worden ingedeeld en – afhankelijk van hun interesse en talenten – hoger of lager gewaardeerd worden?
Voor ACOD Onderwijs is elk kind even belangrijk, moet elk kind gevormd worden op zijn niveau en is het niet voldoende om een bepaalde leerlingenpopulatie uit te dagen en een andere leerlingenpopulatie enkel aan boord te houden.

Eenzijdige profilering van scholen

De vrijheid van scholen om naargelang van de leerlingenpopulatie die men wil aantrekken, binnen deze matrix te kiezen, is ongehoord. Heeft deze Vlaamse regering dan echt geen lessen getrokken uit het verleden – het vernieuwd secundair onderwijs – waar men ook vrijblijvend systemen heeft willen invoeren in het secundair onderwijs? Wat met de transparantie naar leerlingen en ouders toe?
ACOD Onderwijs kiest voor het concept van domeinscholen, scholen waar een diversiteit aan leerlingenprofielen door dezelfde schoolpoort gaat. Een dergelijke school heeft een groot voordeel: als een leerling na een tijdje binnen hetzelfde domein voor een andere studierichting kiest, dan kan hij op dezelfde school blijven. Dit kan zijn welbevinden alleen maar ten goede komen.

Ongekwalificeerde uitstroom

De redenen waarom een leerling ongekwalificeerd uitstroomt, zijn van zeer diverse aard. Een belangrijke reden is een verkeerde studiekeuze. Dit leidt vaak tot schoolmoeheid. Als leerlingen in de mogelijkheid zijn om eerst kennis te maken met verschillende domeinen en dan een positieve keuze kunnen maken, dan zal dit probleem afnemen.

Minister ontgoochelt

Voor ACOD Onderwijs wordt geen enkel pijnpunt aangepakt: de leerlingen moeten kiezen op 13 jaar, de beschotten blijven bestaan, eenzijdige profilering van scholen blijft mogelijk en aan de ongekwalificeerde uitstroom wordt niets gedaan.
ACOD Onderwijs had van deze minister van onderwijs iets anders verwacht. Wij hadden gehoopt op een minister die opkomt voor het welzijn van alle kinderen, die keuzes durft te maken tegen de wil in van de N-VA én die de vrijheid van scholen om zich te onttrekken aan hun verantwoordelijkheid rond diversiteit niet meer mogelijk maakt.
Als we het eindresultaat van deze modernisering bekijken, dan vragen wij ons af of wij nog wel een minister van onderwijs nodig hebben, wanneer elke school zelf kan beslissen wat voor haar kan en niet kan? Van ons krijgt deze cosmetische operatie een zware onvoldoende als eindbeoordeling.

nancy.libert@acod.be