Deontologische code
Nieuwe uitleg voor oude rechten en plichten
De rechten en plichten van de personeelsleden bij de federale overheid liggen vast in het basisstatuut (CAMU). Dat is echter niet opgesteld in een klare taal. Wat wordt juist bedoeld met respect hebben of loyaal zijn? Wat houdt spreekrecht precies in? En mag een ambtenaar een geschenk ontvangen van een tevreden gebruiker? Een duidelijk alternatief drong zich dus op.
De tendens waarbij enkele departementen op eigen houtje een code begonnen uit te werken was voor ons onaanvaardbaar. Uiteindelijk werkte de FOD Budget een voorstel uit en werd daarover onderhandeld in Comité B. ACOD heeft eveneens van in het begin zeer streng toegekeken op de teksten, omdat voor ons het basisstatuut niet mocht worden gewijzigd. Wat nu voorligt, is een kadertekst die uitleg en duiding geeft over rechten en plichten. De basiswaarden waarover de tekst handelt zijn respect, onpartijdigheid, beroepsernst, loyaliteit, geheimhouding en spreekrecht.
De deontologische code werd gepubliceerd in het Staatsblad van 27 augustus 2007. Het is nu aan ieder departement om de tekst kenbaar te maken aan alle personeelsleden. Er is een Bureau voor Ambtelijke Ethiek en Deontologie opgericht dat advies kan uitbrengen aan de administraties. Wij zijn eveneens betrokken bij de invoering en kunnen onze opmerkingen overmaken in een werkgroep waaraan vertegenwoordigers van het Bureau meewerken.
Waarom hebben we als ACOD ons akkoord gegeven aan dit protocol? Om te beginnen is het onaanvaardbaar dat iemand een tuchtstraf krijgt wegens het niet naleven van statutaire verplichtingen als die nergens duidelijk omschreven zijn. Daarnaast willen wij een gelijke behandeling voor alle federale personeelsleden. De plicht om respectvol te handelen mag niet verschillen van departement tot instelling naargelang de ingesteldheid van het directiecomité. Tot slot hebben wij er alle belang bij om mee te werken aan initiatieven die het vertrouwen in de federale overheid kunnen verhogen.
Het valt echter zeer te betwijfelen of de volgende federale regering van liberalen en christen-democraten wel de intentie zal hebben om ook andere noodzakelijke investeringen te doen. Het ziet er alleszins op dit moment niet zo naar uit. Wij waarschuwen echter: werknemers die de middelen niet krijgen om de bevolking loyaal te dienen, zullen gretig gebruikmaken van hun spreekrecht. Wij staan alleszins klaar om de groeiende frustraties in de juiste banen te leiden.
De volledige tekst van de deontologische code staat op www.acod-overheidsdiensten.be en kan bij het secretariaat worden opgevraagd.
Guido Rasschaert