Op 14 oktober vonden gemeenteraadsverkiezingen plaats die het lokale politieke landschap grondig hertekenden. De drie traditionele partijen gingen verder achteruit en de N-VA realiseerde een lokale verankering. Voor het regiosecretariaat van ACOD LRB was dat de aanleiding om in de verschillende gewesten een rondvraag te doen over de gevolgen van de uitslagen voor de werking van onze vakbond op het terrein. Regiovoorzitter Rik Cappelle en federaal secretaris Mil Luyten spraken met Gerard Van Der Elst, bestendig secretaris van ACOD LRB Antwerpen-Kempen-Mechelen.

De verschuiving in Antwerpen is opmerkelijk. Voor het eerst sinds decennia zullen socialisten niet langer centraal staan in het bestuur.

Gerard Van Der Elst: “De Antwerpenaar heeft de kaarten dermate geschud dat het erg moeilijk wordt om een coalitie te vormen. De sterke opkomst van rechts vind ik zelf bijzonder problematisch. Nu de N-VA de coalitiebesprekingen leidt, is er immers een grote kans dat er een fundamentele koerswijziging komt in het beleid. Hoe dat zal uitdraaien, is voor ons nog maar zeer de vraag. Allicht zal het een heel stuk minder sociaal worden, indien we mogen voortgaan op de eerste onderhandelingsnota van Bart De Wever. Het lijkt veeleer een doorslagje van het eigen partijprogamma en dat legt, zoals bekend, maar bitter weinig sociale accenten.”

De nota spreekt toch bijvoorbeeld over de uitbreiding van de kinderopvang en het wegwerken van wachtlijsten?

Gerard Van Der Elst: “Tja, maar dan wel op een manier die heel typisch is voor de N-VA: maatregelen aankondigen die heel populair klinken in de oren van vele burgers, maar er niet bij vertellen hoe ze dat zullen realiseren. Indien er meer kinderopvang moet zijn, langere kinderopvang en bijkomende diensten is dat allemaal erg fijn voor de ouders. ACOD LRB is daar ook niet tegen gekant, maar laat ons niet vergeten dat je daarvoor voldoende personeel nodig hebt. Momenteel ontbreekt dat en de nota zegt ook nergens waar ze dat bijkomend personeel zullen vinden. Laat staan dat er gesproken wordt over arbeidsomstandigheden!”

De N-VA staat bekend als een koele minnaar van de openbare sector. Vrees je voor een uitverkoop?

Gerard Van Der Elst: “Alleszins zullen we ons tegen privatiseringen van stadsdiensten verzetten, net zoals we dat in het verleden al deden. Akkoord, we hebben de evolutie naar de verzelfstandiging van bepaalde diensten gevolgd, maar dan wel onder de voorwaarde dat iedereen hetzelfde statuut behield. Daaraan sleutelen is voor ACOD LRB beslist geen optie.
Ook autonome gemeentebedrijven schieten als paddenstoelen uit de grond. Op zich hebben we daar geen probleem mee, voor zover deze reorganisaties op een correcte manier gebeuren. Voor ons kan het niet dat de hogere functies toplonen ontvangen, terwijl de rest van het personeel werkt binnen een minimumkader.”

Kan je daar een voorbeeld van geven?

Gerard Van Der Elst: “Inzake stadreiniging droomde de Stad ervan om een groot gemeentebedrijf op te richten voor de huisvuilophaling. De verantwoordelijke schepen heeft zich daar toen op miskeken. Dit soort van bedrijvigheid kan immers niet worden vergeleken met bijvoorbeeld de activiteiten van het havenbedrijf, dat een louter commerciële sector is. Voor huisvuil is de enige bron van inkomsten de verkoop van huisvuilzakken, voor de rest niets. Uiteindelijk heeft men toen ingezien dat dit niet de goede oplossing was en werd het dossier naar de prullenbak verwezen.”

Wat zal de houding van de sector zijn bij mogelijke privatisering van dergelijke diensten?

Gerard Van Der Elst: “Privatiseringen zijn voor ons onaanvaardbaar. We hopen dat het gezond verstand zal meespelen in het nieuwe beleid. Uiteindelijk krijgt de burger immers, zowel kwalitatief als kwantitatief, de rekening gepresenteerd. De afgelopen jaren leverde het personeel van de reinigingsdienst prachtig werk. Antwerpen was een vuile stad en vandaag is het een propere stad. Dat kon door bijkomende aanwervingen van personeel. Laat ons hopen dat die investeringen in dienstverlening nu niet stopgezet worden. Vergeet niet dat het verder gaat dan enkel huisvuilophaling. Er zijn tal van evenementen in Antwerpen en onze stadsdienst zorgt er voor dat alles onmiddellijk opgeruimd wordt. Toegegeven, er blijft een probleem van sluikstorten in bepaalde wijken, maar daarvoor moet de stad ook extra inzetten op sensibilisering van de bevolking.”

Hoe reageerden de ACOD-militanten op de winst van rechts in de provincie? Wat verwachten zij van ACOD LRB?

Gerard Van Der Elst: “Onze vakbond is geen blauwdruk van de sp.a. Burgemeester Janssens heeft altijd gesteld dat hij boven alle politieke partijen stond. Ik kon vaststellen dat onze militanten geworsteld hebben met de stadslijst van sp.a en CD&V, elk toch met een eigen programma. Ik denk dat zich dat weerspiegelt in de uitslag. De PVDA+ is als arbeiderspartij uit de verkiezingen gekomen, veel meer dan de sp.a. Ook Groen deed het erg goed. De gevolgen van die verdeeldheid zijn duidelijk: een stadslijst met 17 zetels, Groen met 4 en PVDA+ eveneens 4 en de N-VA als lachende winnaar met 23 zetels. Positief is alleszins het feit dat het Vlaams Belang terugvalt tot slechts 5 zetels in de gemeenteraad.”

Opmerkelijk feit is dat in Antwerpen iedereen drie keer heeft gestemd: voor de provincieraad, voor de gemeente en nogmaals voor de districten.

Gerard Van Der Elst: “Wij stellen vast dat onze militanten heel verscheiden hebben gestemd. Een aantal militanten stemden zeker niet voor de sp.a, een aantal militanten stonden zelfs op de lijst Rood. Hun resultaat was minimaal: ze behaalden slechts 1 procent. Hoe dan ook merk ik dat onze mensen duidelijk kozen voor partijen die staan voor een sociaal beleid.”

Wat is de rol van Antwerpen in Vlaanderen en België?

Gerard Van Der Elst: “Als grootste stad van Vlaanderen en belangrijkste zeehaven van België zijn de ogen van heel het land steeds op onze stad gericht. Veranderingen hier hebben niet zelden een invloed op de rest van Vlaanderen, en soms ook op België. Ook economisch is de rol van de Scheldestad niet te onderschatten: ze zorgt voor heel wat werkgelegenheid. Toch stellen we vast dat er ook in Antwerpen heel wat jobs zijn die niet kunnen worden ingevuld. Het gaat dan voornamelijk om technische functies. Inzetten op scholing en vorming met een gedegen onderwijs is dus zeker en vast cruciaal.”

Hoe verliep de recente fusie van de gewesten Antwerpen en Mechelen voor je sector?

Gerard Van Der Elst: “In het algemeen is de fusie een positieve zaak voor iedereen. De leden van Mechelen krijgen nu een dienstverlening die ze vroeger niet hadden. Helaas heeft onze werking te weinig vrijgestelden om in heel de provincie overal aanwezig te zijn. Er blijft dus nog heel wat werk aan de winkel voor wat betreft onze omkaderende dienstverlening.
De ACOD bestaat sinds de Tweede Wereldoorlog en voor onze statuten en structuren is dat vaak ook nog het geval. Daarom moeten we blijven inzetten op vernieuwing en modernisering, om als een flexibele vakorganisatie onze leden de service te kunnen bieden waarop ze recht hebben. Zeker in een sector als Lokale en Regionale Besturen, waar we een grote versnippering zien met onder andere autonome en verzelfstandigde bedrijven, moeten we waakzaam blijven. We moeten een helikopterzicht bewaren en toch trachten zo accuraat en collectief mogelijk op te treden.”