Bij de jaarwende maakt men nogal eens gemakkelijk een stand van zaken op wat betreft de 'hangende' dossiers. Een van deze dossiers bij het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK), tussen de vele andere, is belangrijk voor alle operationele diensten van dit Agentschap. Voor alle duidelijkheid, en niet onbelangrijk in ons verhaal, dit is een intern verzelfstandigd agentschap zonder rechtspersoonlijkheid. Het gaat hier om het dossier langer werken voor hetzelfde (of minder) pensioen, gemeenzaam het 'pensioendossier' genoemd.

Achtergrond

U herinnert zich ongetwijfeld nog de kerstperiode 2011 waar een zekere Van Quickenborne als een winterstorm door het pensioendossier raasde. Het leverde voor de 'ambetantenaren', een term waarmee deze excellentie – ondertussen gevlucht onder de idyllische Kortrijkse Broeltorens – zijn 'respect' voor het overheidspersoneel uitdrukte, een serieuze beknibbeling op van hun in het verleden verworven rechten zoals vervroegde uitstap pas mogelijk op 62 jaar, berekening aan de hand van de laatste 10 in plaats van 5 jaar, afbouw rechten in aanmerking komende pensioenstelsels, enzovoort.

ABVV en ACOD konden dit niet laten voorbijgaan: met velen protesteerden wij tegen deze hervormingen die vooral – onder het voorwendsel van de onbetaalbaarheid van onze sociale zekerheid – de aanzuivering van de overheidsschuld op het oog hadden en niet het welzijn van zij die naar het einde van hun actieve beroepsleven nood hebben aan een rustiger tempo. Dit laatste is zeer zeker ook (maar niet uitsluitend) het geval voor de personeelsleden van MDK die niet in een 'nine to five'-job werken. Wij eisten dan ook om de pensioenrechten te behouden. Een uitstap op 60 moest mogelijk blijven aan de geldende voorwaarden.

Actie

Omdat we nul op het rekwest kregen, werd een stakingsaanzegging ingediend die effectief in werking trad op 13 februari 2011. De 'fallback'-positie was dat naar een gepaste eindeloopbaanregeling voor deze personeelsleden zou worden gestreefd. ACOD was de motor van de actie en werd hierin gevolgd door de andere representatieve vakverenigingen en de beroepsverenigingen van loodsen. Sommige verenigingen vonden het nodig het oorspronkelijke eisenpakket dat ACOD stelde, uit te breiden.

Op vrijdag 17 februari werd een akkoord afgesloten tussen de vakbonden en de overheid. Voor de volledigheid geven we hier nogmaals de tekst mee van dit akkoord: "Conclusies van de bijeenkomst van vertegenwoordigers van de Vlaamse regering met ACOD, ACV-Transcom en VSOA. Vlaams minister Hilde Crevits zal overleg plegen met de representatieve vakbonden met betrekking tot de manier waarop de loodsdienst op een duurzame wijze zal geoptimaliseerd worden. Een werkgroep van het Sectorcomité XVIII zal op korte termijn opgestart worden om, in voorbereiding van het sectoraal akkoord 2013-2014, maatregelen met betrekking tot de eindeloopbaanproblematiek te bespreken." De nacht voordien had diezelfde overheid blijkbaar al een akkoord met de BvL, de beroepsvereniging van loodsen, waarin de verhoging van het pensioen voor de loodsen centraal stond.

Verdere verloop

Binnen de ruime context van de pensioenbesprekingen in de schoot van Comité A kon uit de brand worden gehaald dat voor zware beroepen men op 50-jarige leeftijd 4/5'de zal kunnen werken zonder verlies van pensioenanciënniteit. Deze jaren zullen dus volledig in aanmerking komen voor de berekening van het pensioen, weliswaar rekening houdend met opgenomen periodes van loopbaanonderbreking vóór de leeftijd van 50 jaar. Er is ook een gunstiger overgangsperiode om alsnog, onder voorwaarden, aan 60 jaar te kunnen uitstappen.
Wat de meer specifieke context betreft van het afgesloten akkoord na de staking binnen MDK, kwam het er concreet op neer dat er parallel overleg zou gebeuren over de eindeloopbaanproblematiek (een op te richten werkgroep binnen de schoot van het Sectorcomité XVIII) en overleg tussen het kabinet Crevits, MDK en de vakbonden over de duurzame optimalisatie van de werking van de loodsdienst.

Eindeloopbaan

Wat het eerste luik van het akkoord betreft, moesten we jammer genoeg al zeer vlug vaststellen dat de Vlaamse overheid niet van zinnens is middelen vrij te maken voor de eindeloopbaan van personeelsleden in zware beroepen. Alles moest gebeuren met de zeer schaarse middelen die in 2010 voorzien werden voor het sectoraal akkoord 2013-2014. Dat de omstandigheden sindsdien door het optrekken van de pensioenleeftijd grondig gewijzigd zijn, is aan de Vlaamse overheid blijkbaar totaal voorbijgegaan. Die bleef bij haar standpunt dat dit binnen de zeer beperkte middelen van het SA 13-14 moest gebeuren, quid dat er ook nog ruimte moest blijven voor andere maatregelen binnen dit sectoraal akkoord. Een lege doos dus, en zelfs een uiteengespatte zeepbel na de septemberverklaring van minister-president Peeters. Met de daarin opgelegde besparingen zijn al de middelen voor het SA 13-14 immers verdwenen. ACOD is dan ook niet bereid in een werkgroep te stappen, waarvan men al op voorhand weet dat deze niets zal opleveren.

Optimalisatie werking loodsdienst

Wat het tweede luik van het akkoord betreft, was de overheid er als de kippen bij om de gesprekken over de duurzame organisatie van de loodsdiensten op te starten. Nog voor eind februari kregen we een uitnodiging in onze mailbox. Los van de inhoudelijke voorstellen die op de vergadering van 2 maart 2012 gecommuniceerd werden, stelde ACOD zeer duidelijk ten zeerste bereid te zijn mee te werken aan een performant en operationeel loodswezen (nog altijd binnen de schoot van de overheidsdiensten), dat we daar zelfs duidelijke ideeën over hebben, maar dat we pas kunnen praten op het ogenblik dat de werkgroep over de eindeloopbaanproblematiek is opgestart. Het kabinet Crevits ging akkoord met deze eis.

Enige verbazing dan toch als we enkele maanden later, vlak voor de zomer, worden uitgenodigd voor een informele vergadering waarin de overheid enkele voorstellen formuleerde over de verhoging van de pensioenen voor bepaalde beroepscategorieën binnen MDK en – ter compensatie – de oprichting van een raadgevend comité. Deze derde dimensie was echter het gevolg van de verbintenis die de overheid met andere partijen dan de vakbonden was aangegaan. ACOD is hier dus allerminst door gebonden.

Uit beleefdheid zijn we toch gaan luisteren. We kregen daar een zeer theoretisch voorstel te horen over een verhoging van het pensioen met een voorbeeld – het zal geen toeval zijn – uitgewerkt voor loodsen. De ruimte in deze Tribune laat ons niet toe in detail te gaan, maar het komt er op neer dat alles alvast een 'nul-operatie' moet worden voor de overheid. Met andere woorden, je kan als werknemer even goed maandelijks wat van je inkomen op een termijnrekening sparen en dat zal je dan evenveel opbrengen als wat nu voorgespiegeld wordt als 'extra' pensioen. Dat er zeer grote vragen blijven over de manier waarop dit dan voor alle betrokken functies binnen MDK moet worden gerealiseerd (sommigen zitten heel dicht tegen de maximale grenzen van wat kan binnen het niveau), wordt door enkele protagonisten van deze denkpiste gemakkelijkheidshalve vergeten.

Geen raadgevend comité

Begrijp ons niet verkeerd, ACOD is voorstander van integratie van premies in het loon. Dit is op zijn minst interessanter voor het pensioen. Maar niet tegen elke prijs! Het is niet de bedoeling dat een dergelijke integratie met een significant inkomensverlies gepaard gaat. En het is al helemaal niet de bedoeling dat in ruil voor de integratie van bepaalde toelagen in het loon we een dienst wensen te verkopen aan het havenpatronaat. Want uiteindelijk is dit de bedoeling van de installatie van een raadgevend comité. In dit orgaan zouden – naast vertegenwoordigers van de overheid en door diezelfde overheid aangeduide marionetten van de representatieve en erkende organisaties – onder meer de havenpatroons zetelen, vertegenwoordigers van de havengebonden ondernemingen en een vertegenwoordiger van de scheepsagenten. Dit is duidelijk hét opstapje naar een raad van bestuur van een EVA van publiek recht. Totaal onaanvaardbaar voor ACOD die de organisatie van de beloodsing binnen de schoot van de openbare sector wil behouden. Bovendien zouden alle overleg- en onderhandelingstructuren die nu opgericht zijn in de schoot van het syndicaal statuut, nog slechts 'ceremoniële praatbarakken' worden. In de gedachtegang van een raadgevend comité ligt nu al vervat dat de partijen 'alle overeengekomen afspraken naleven'. Ruimte voor onderhandelingen over personeelsmateries binnen de bestaande organen zal er dus niet meer zijn.

En nu?

We werden eind november opnieuw uitgenodigd op het kabinet Crevits voor een overleg over de efficiëntie van het Loodswezen. In een gemotiveerd schrijven lieten we weten niet te willen deelnemen aan deze vergadering, zolang de werkgroep eindeloopbaanproblematiek niet van start is gegaan en zolang er sprake blijft van de oprichting van een raadgevend comité. In een poging ons toch aan tafel te krijgen, werden we enkele weken later uitgenodigd om in een informele werkgroep te gaan praten over de pensioenproblematiek. We maakten nogmaals ons schrijven van enkele weken eerder over.

Als de overheid ACOD terug aan tafel wil zien, dan zal ze toch met onze opmerkingen rekening moeten houden. Als vertegenwoordigers van het personeel proberen we de rechten van al onze leden te verdedigen. Wij doen niet mee aan het spel waarbij gezwaaid wordt met de wortel van het – weliswaar zelf betaalde – hoger pensioen, waarbij we dan in ruil aan de rechten van datzelfde personeel, of een deel ervan, zouden laten raken. Niet met ACOD!

Eddy Hendryckx